Klimaatdag

Ter gelegenheid van de publicatie eind februari 2022 van een nieuw rapport van het klimaatpanel van de Verenigde Naties (het IPCC) over de effecten van, de aanpassing aan en de kwetsbaarheid voor klimaatverandering verzuchtte Antonio Guterres, secretaris-generaal van de Verenigde Naties:

"Ik heb in mijn leven al veel klimaatrapporten gezien, maar nog nooit één zoals dit. Dit rapport is een atlas van menselijk lijden en een aanklacht tegen falend klimaatleiderschap."

De VN-baas benadrukte dat de impact van de klimaatverandering voor steeds meer mensen een bedreigende realiteit wordt en dat het nemen van ingrijpende maatregelen superdringend is.

Bron: VRT NWS

 

Heb je liever een 'argumentum ad verecundiam', een gezagsargument, dan citeren we graag de beroemde Stephen Hawking (1942-2018) om de gevaren van een toenemend broeikaseffect te schetsen:

"Next time you meet a climate-change denier, tell them to take a trip to Venus.”

en

“We are close to the tipping point where global warming becomes irreversible.”

Bron: Climateaction.org

 

 

Copyright afbeelding: Global Climate Change @ NASA

 

Problemen...

Leven op onze planeet Aarde is geen sinecure, dat leert ons de evolutieleer van Charles Darwin: alleen de organismen die best aangepast zijn aan voortdurend veranderende omstandigheden zullen overleven.

Homo sapiens heeft alleszins een bewogen geschiedenis achter de rug, en hoe de toekomst er voor onze soort uitziet weten we niet.

Feit is dat de mens een serieuze impact heeft op de biosfeer, sommige geologen en ecologen halen zelfs een term uit de kast die zou wijzen op de onmiskenbare (en vooral negatieve) impact van de mensheid op onze planeet: ze noemen het tijdperk waarin we leven het antropoceen. Het gaat dan over het toenemende broeikaseffect waardoor de atmosfeer van onze planeet steeds sneller opwarmt, over de afnemende biodiversiteit en over de steeds grotere druk op het milieu.

Om deze problematieken aan te pakken formuleerde de Verenigde Naties 17 duurzame ontwikkelingsdoelen om te komen tot een betere wereld:

Copyright afbeelding: Duurzame Ontwikkelingsdoelen Verenigde Naties

 

 

Waarom een klimaatdag op Volkssterrenwacht MIRA?

Bedoeling van deze klimaatdag op MIRA: het publiek informeren en motiveren.

Uiteraard gaat het op MIRA over sterrenkunde en ruimtevaart. Maar we kijken naar dat grote universum rondom ons vanuit een gevoel van verwondering. Een verwondering die slaat op al die fascinerende objecten die we aan de hemel kunnen ontdekken, op het evoluerende heelal en de miljarden en miljarden sterren en planeten die we daarin kunnen ontdekken.

Die verwondering gaat evenwel ook over het feit dat we met ons menselijk brein zoveel kunnen ontdekken over al die verre en verscheiden werelden, en zeker ook over onze unieke plek in dat immense heelal.

Of om het te zeggen met de beklijvende woorden van astronoom Carl Sagan bij het wereldkundig maken van de beroemde foto Pale Blue Dot:

“Look again at that dot. That's here. That's home. That's us. On it everyone you love, everyone you know, everyone you ever heard of, every human being who ever was, lived out their lives.”

Wie de volledige tekst van Carl Sagan wil lezen kan hier terecht.

 

We hebben een verantwoordelijkheid als mens voor dat schamele en tegelijkertijd kostbare blauwe puntje.

In deze tijden baart het veranderende klimaat ons zorgen, en we zijn er met z’n allen mee verantwoordelijk voor. Door meer kennis te hebben over het veranderende klimaat, gaan we beter beseffen wat het probleem juist is en wat wij concreet in deze context kunnen bijdragen.

 

 

Op het programma

 

Lezingen (Grote zaal – gelijkvloers)

Spreker: Kwinten Van Weverberg (MET Office Verenigd Koninkrijk)

Tijdstip: 11h30

Titel: Alles wat je zou moeten weten over klimaatmodellen

Onze atmosfeer is ontzettend complex en chaotisch. Om voorspellingen van het weer en het klimaat te maken, wordt daarom gebruik gemaakt van geavanceerde modellen. Naarmate computers krachtiger werden, ons begrip van de atmosfeer toenam, en teledetectiewaarnemingen gedetailleerder werden, maakten deze atmosfeermodellen een snelle evolutie door. In deze lezing probeert de spreker een kijkje te verschaffen onder de 'motorkap' van de modellen. Wat zijn de grootste verwezenlijkingen? Waar liggen de voornaamste uitdagingen voor de komende jaren? En kunnen recente ontwikkelingen in supercomputers en artificiële intelligentie hierop een antwoord bieden?

Kwinten Van Weverberg voert onderzoek uit bij de UK Met Office naar het verbeteren van weersvoorspellings- en klimaatmodellen. Zijn onderzoeksfocus ligt op wolken en straling, en op de interactie tussen het landoppervlak en de atmosfeer.

 

Spreker: Rozemien De Troch (KMI)

Tijdstip: 14h00

Titel: De klimaatverandering in België

De gemiddelde temperatuur op Aarde lag in 2021 zo'n 1,1°C hoger dan de gemiddelde temperatuur tijdens de pre-industriële periode (1850-1900). Deze opwarmende trend is ook duidelijk zichtbaar in de KMI-waarnemingen voor België. Zo neemt sinds 1981 de gemiddelde temperatuur in Ukkel elke 10 jaar gemiddeld toe met zo'n 0,4°C. Bovendien vergroot de klimaatopwarming de kans op het voorkomen van extreme weersomstandigheden die ook in België plaatsvinden. Voorbeelden hiervan zijn de hittegolf van juli 2019, waarbij een ongekende hoge maximumtemperatuur van 41,8°C gemeten werd of de intense regenval van de zomer van 2021 toen uitzonderlijk hoge neerslaghoeveelheden het oosten van België onder water zetten. De lezing 'De klimaatverandering in België' zal een overzicht geven van de belangrijkste waargenomen klimaatveranderingen en van de verwachte evolutie van het Belgische klimaat en extreme weerfenomenen voor de volgende decennia.

Rozemien De Troch startte in 2012 met een doctoraatsonderzoek aan het KMI/UGent waarbij ze klimaatmodelberekeningen uitvoerde om de klimaatverandering in België te onderzoeken. Na haar onderzoekswerk ging ze in 2019 aan de slag in de Marketing & communicatiedienst van het KMI, waar ze ondermeer instaat voor de communicatie omtrent onderwerpen gelinkt aan klimaat(verandering).

 

Spreker: Dirk Verschuren (UGent)

Tijdstip: 16h00

Titel: Klimaatverandering: feiten, mythes en mistgordijnen

Klimaatverandering is zonder twijfel het meest uitdagende milieuprobleem van de komende decennia, maar 30 jaar na het eerste IPCC rapport en 15 jaar na Al Gore’s klimaatbetoog ‘An Inconvenient Truth’ blijft de opinie en attitude van het brede publiek t.o.v. klimaatverandering onzeker, veelal wegens vaak tegenstrijdige informatie in reguliere en sociale media, die al dan niet werd aangebracht of gefilterd door belangengroepen. Deze lezing geeft een update van de stand van de wetenschap over het broeikaseffect, antropogene versus natuurlijke klimaatveranderingen en de klimaatprognoses op wereldschaal, met nadruk op het hoe en waarom, en duiding van de (hardnekkige) mythes en mistgordijnen die een persoonlijk standpunt bemoeilijken.

Dirk Verschuren is hoogleraar in paleo-ecologie en klimaatverandering aan de Universiteit Gent waar hij doceert in de opleidingen biologie, geologie en archeologie.

 

Demonstratie energieproductie zonnepanelen (Terras – derde verdieping)

Via een eenvoudige opstelling tonen we hoe met behulp van zonnepanelen zonlicht omgezet wordt in elektriciteit.

 

Demonstraties en experimenten (Clubhuis – tweede verdieping)

Hoe zorgen broeikasgassen voor een stijgende temperatuur?

Hoe zorgt het smelten van de ijskappen voor een stijgende temperatuur?

Hoe kan je hernieuwbare energie produceren?

Hoe gevaarlijk is het smelten van de ijskappen?

Wat is de rol van oceanen voor het klimaat op Aarde?

Erosie en een duurzaam landschap

De gevaren van een stijgende zeespiegel

 

Duurzame hapjes en drankjes (Vergaderzaal – eerste verdieping)

In Grimbergen mogen we trots zijn op de bioboerderij Den Diepen Boomgaard, een sociaal en duurzaam project waarbij respect voor mens en milieu centraal staat.

Ter gelegenheid van onze klimaatdag is Den Diepen Boomgaard ook present met een aantal huisbereide en bioproducten:

* chili sin carne met tortilla chips en sausje

* tabouleh met sausje

* pannenkoeken met suiker of confituur

* brownie

* haverkoeken

* fruitsappen van lokale productie

 

Infostands en nuttige informatie (doorheen het gebouw)

Standje ‘Bereken je ecologische voetafdruk’

Infostand Den Diepen Boomgaard met enkele lokale producten

Infostand Natuurpunt Grimbergen

Infostand Regionaal Landschap Brabantse Kouters

WWF infomateriaal voor kinderen

Voorstelling 'betrouwbare' en toegankelijke websites over het klimaat

 

Infopaneel als pdf in bijlage

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

MIRA is doorlopend open van 10 tot 18 uur

Toegang: 4 euro

Wie lid is van MIRA kan gratis deelnemen of aan de helft van de prijs.