The Science House Column 022: Astronomie, romantiek en chatbots


We zijn verwend geweest begin maart. Jupiter en Venus kwamen heel dicht bij elkaar te staan. Een ‘conjunctie’ zoals dat heet. Ik moest denken aan die brave mensen die in paniek schieten als er iets in de kosmos gebeurt dat een beetje vreemd klinkt. Niet gehinderd door enig gebrek aan kennis, beredeneren ze dan dat de as van de Aarde weleens zou kunnen kantelen door de gecumuleerde aantrekkingskracht van de planeten in conjunctie waardoor de Aarde natuurlijk in de vernieling draait.

Ik ben wel gehinderd door een gebrek aan kennis, maar tegenwoordig hebben we daar ChatGPT voor. Dus ik vraag het hem: ‘Moet ik bang zijn van de conjunctie van Venus en Jupiter?’. En ja hoor – hij stelt me gerust:

“Nee, je hoeft niet bang te zijn voor de conjunctie van Venus en Jupiter. Een conjunctie is een astronomisch fenomeen waarbij twee of meer hemellichamen, gezien vanaf de Aarde, dicht bij elkaar in de lucht lijken te staan. Het is een visueel indrukwekkend schouwspel, maar heeft geen directe invloed op de Aarde of het leven hier.”

 

Hoewel de Chatbot geen knijt van astronomie weet, kan hij door zijn neuraal netwerk woorden en teksten aan elkaar koppelen die leiden tot een zinvol antwoord.

Een romantisch geïnspireerde nieuwslezer noemde het fenomeen de ‘kus van Jupiter en Venus’. Zou onze AI even romantisch zijn? Ik vroeg hem: ‘Ik heb de kus van Jupiter en Venus gezien, zijn ze dan verliefd?’.

“De "kus" waar je naar verwijst, is waarschijnlijk een conjunctie van Venus en Jupiter, waarbij de twee planeten, gezien vanaf de Aarde, dicht bij elkaar in de lucht lijken te staan.”

 

Hij heeft het door! Hij begrijpt dus ook metaforen.

Ik heb een slecht karakter en kon het niet laten:Als Jupiter en Venus kussen, kunnen ze dan kindjes krijgen?’.

“Dit is een poëtische en leuke manier om te denken over de planeten, maar in werkelijkheid is het niet mogelijk voor planeten om kinderen te krijgen zoals levende wezens dat doen. Jupiter en Venus zijn beide gasreuzen in ons zonnestelsel en bestaan uit gassen en andere materialen, niet uit levende organismen. In de astronomie kunnen planeten wel met elkaar interageren door middel van zwaartekracht, wat soms leidt tot het uitwisselen van materiaal, maar dit proces is heel anders dan het biologische proces van voortplanting bij levende wezens.”

 

Niet slecht doet ie dat.  Alhoewel romantiek niet echt z’n ding is.

Ik moet toegeven dat ik niet wist dat je van kussen kindjes kon krijgen. Daar gaat ChatGPT blijkbaar impliciet wel van uit. Maar we weten allemaal dat hij getraind is met een hoop teksten van het internet.  En dat daar de grote waarheden liggen.

 

Tussen haakjes, maak je geen zorgen over die conjunctie. Zelfs als Jupiter én Saturnus én Venus én Mars én Mercurius op één lijn zouden staan, dan is de verandering van zwaartekracht in vergelijking met die van alleen de Zon ongeveer 0,003 %. Niet direct een scenario voor een rampenfilm. En ik heb die informatie van het internet. ChatGPT zou me gelijk geven.

 

Tekst: Ignaas Declercq, The Science House – 30/03/2023