President Obama's plannen voor de NASA


De Amerikaanse astronauten blijven voorlopig vlak bij de Aarde. Hooguit een toertje omheen de Maan.
Een bemande vlucht naar Mars kan misschien omstreeks het jaar 2035.

Begin april trok de Amerikaanse president Obama naar het hol van de leeuw, het Kennedy Space Center (KSC) in Florida, voor een toespraak waarin hij zijn visie op de ruimtevaart en meer bepaald op de bemande ruimtevaart schetste. Eerder had hij al de ontwikkeling stop laten zetten van het project “Constellation” voor bemande vluchten naar de Maan en mogelijk ook Mars. Daar is al 9 miljard dollar aan uitgegeven, maar het totale prijskaartje werd geschat op meer dan 100 miljard dollar.

Na de ramp met het veer Columbia op 1 februari 2003 had president Bush het einde van het shuttleprogramma bevolen. Nu is de laatste lancering gepland in november 2010 en misschien wel het voorjaar van 2011. Er werd gespeculeerd dat Obama in Florida de shuttles op één of ander manier toch nog meer vluchten zou laten uitvoeren. Maar neen, er komt geen verlenging. In en rond het KSC kan men daar niet mee lachen. Duizenden jobs staan op de tocht. De toespraak van de president was dan ook alleen toegankelijk op uitnodiging.

Op enkele punten bracht de speech van president Obama toch een nieuwe draai.

Zo wordt de bouw van een nieuwe cabine om mensen naar de ruimte te voeren en terug te brengen, niet volledig geschrapt. De “Orion” cabine – oorspronkelijk bestemd voor bemande vluchten naar de Maan en naar Mars en een onderdeel van “Constellation”- zal in eerste instantie worden gebouwd als bijkomende reddingscabine voor de bemanning van het Internationale Ruimtestation (ISS). Op die manier voorkomt de president in elk geval een schadevergoeding voor Lockheed Martin voor het opzeggen van het contract van “Orion”.

In de nieuwe visie zal “Orion” in een eerste fase onbemand gelanceerd worden, allicht met een Atlas 5 of een Delta 4 raket, a rato van zowat 300 miljoen dollar per lancering, want er is niks anders. En de koppeling met het ISS zal automatisch verlopen, iets wat de Russen al jaren doen met hun onbemande Progress vrachtcabines en met de bemande Sojoez cabines.

Obama bevestigde ook dat er werk zal worden gemaakt van een raket voor het lanceren van heel grote vrachten, 100 tot misschien wel 150 ton in één keer, zo tegen 2015. Daarvoor wordt de komende vijf jaar alles samen 3 miljard dollar uitgetrokken.

De president bevestigde dat de VS het ISS niet in 2015 vaarwel zeggen, zoals tot dan was gepland – maar actief blijven in het ISS tot 2020 en mogelijk nog langer. Het station zal onder meer gebruikt worden om nieuwe technologieën te testen die bemande reizen in de onmiddellijke omgeving van ons zonnestelsel mogelijk moeten maken. Daarbij wordt gedacht aan het uitproberen van elektrische motoren (of ionenmotoren), het tanken in de ruimte en onbemande herstellingen van op afstand gestuurd.

Maar om Amerikaanse astronauten naar dat ISS te brengen rekenen de VS op de Russen. Begin april is nog een contract ondertekend ter waarde van 335 miljoen dollar voor de opleiding in Rusland van Amerikaanse astronauten, hun vervoer naar en van het ISS en als het nodig is voor hun redding uit het ISS. Het gaat om vier lanceringen naar het ISS in 2013 en de terugkeer in twee Sojoez in 2013 en twee in 2014.

Voorlopig blijft het ISS dus het enige project voor bemande ruimtevaart, want als het van Obama afhangt, zal de bemande verkenning van de ruimte stapsgewijs gebeuren. Eerst relatief korte vluchten van een maand of zo naar een asteroïde of planetoïde zo rond 2020 met een bemande landing op zo’n ruimterots tegen 2025. Een ander potentieel doel voor een korte, verre bemande vlucht zijn de Lagrangepunten (waar ook de nieuwe Webb ruimtetelescoop een plekje moet vinden).

Mars moet wachten. Een bemande vlucht rond de Rode Planeet zou in de visie van Obama kunnen tegen het midden van de jaren ’30 van deze eeuw. En een bemande landing is denkbaar tegen het midden de jaren 2030. “By the mid-2030s, I believe we can send humans to orbit Mars and return them safely to Earth—and a landing on Mars will follow,” aldus Obama in Florida. Ooit noemde de vorige baas van de NASA (Mike Griffin, aangesteld door president Bush), 2037 als mogelijke datum voor een bemande landing op Mars.

Maar meer dan 40 jaar na de eerste bemande Maanlanding, kan de NASA een kruis zetten over een nieuwe bemande landing op de Maan. “The simple fact is, we have been there before,” zei Obama. Hij wil verder in de ruimte. “There is a lot more space to explore.” Geen herhaling dus van het Apollo programma en ook geen Maanbasis. Misschien wel bemande vluchten rond de Maan zoals Apollo 8 in december 1968 als test vooraleer de Amerikanen zich verder van de Aarde willen wagen.

Toch wil Obama iets doen wat zijn voorganger Bush in 2004 wel beloofde maar nooit hard maakte: meer geld voor de NASA voor onder meer onbemande sondes voor de verkenning van het zonnestelsel, iets wat een expliciete vermelding kreeg in de toespraak van Obama.

Pleitbezorgers van de bemande ruimtevaart en de zowat 6.000 mensen die in Florida hun werk dreigen te verliezen omdat de shuttles binnenkort aan de grond blijven, zien de voorstellen van de Amerikaanse president niet echt zitten. Hij trekt wel geld uit voor herscholing en nieuwe activiteiten.

Nieuwe activiteit in Florida moet komen van privébedrijven. In de federale begroting zal de komende vijf jaar alles samen 6 miljard dollar zitten voor COTS (Commercial Orbital Transportation Services). Ter vergelijking: het budget voor het USS is 2 miljard dollar per jaar. Ondermeer de firma’s SpaceX and Orbital Sciences Corp krijgen geld om vracht en mogelijk later zelfs mensen naar het ISS te voeren met hun eigen cabines.
Terwijl in 2004 de voorstellen van president Bush positief werden onthaald, is er nu scherpe kritiek op Obama. Hij zou bemande landingen op de Maan overlaten aan Rusland, China en mogelijk zelfs India. En die kritiek komt van mensen als Neil Armstrong, de eerste mens op de Maan, Gene Cernan, de laatste man die rondliep op de Maan en Jim Lovell, bevelhebber van Apollo 13.
Daarbij wordt wel één punt over het hoofd gezien. Toen president Bush in 2004 zijn plannen bekendmaakte, werd de kost daarvan tot en met de eerste landing op de Maan na Apollo – tegen 2018 - geschat op ruim 100 miljard dollar. Er was geen garantie dat later Maanvluchten geld zouden vinden, daar moest de volgende president maar over oordelen. En voor een bemand bezoek aan Mars stelde Bush geen datum in het vooruitzicht en het prijskaartje kwam evenmin ter sprake.

De toespraak van president Obama stelt geen duidelijk doel voor bemande ruimtevaart, zoals Kennedy dat deed in 1961. Obama wil eerst de middelen ontwikkelen om zonder al te veel risico’s verder te vliegen dan de 400 km hoogte boven de Aarde van het ISS. Voor de Amerikanen verder de ruimte in gaan, wil Obama eerst krachtiger raketten, meer betrouwbare ruimteschepen, kortere reistijden, betere bescherming tegen de straling in de ruimte. Pas dan kan de volgende stap worden gezet.

Maar de bal – hoofdzakelijk financieel – ligt nu bij het Amerikaanse parlement dat de komende begroting – en dus ook die van de NASA – nog moet behandelen.

 

Tekst: Herman Henderickx.
Brussel, 28 april 2010