OSIRIS-REx bij planetoïde Bennu

Op 20 oktober 2020 bereikte de Amerikaanse ruimtesonde OSIRIS-REx (voluit: Origins-Spectral Interpretation-Resource Identification-Security-Regolith Explorer), na een reis van meer dan twee jaar, planetoïde Bennu, het doel van haar reis.

 

 

Asteroid Sample Return Mission

OSIRIS-REx is  een ruimtesonde die in het kader van het New Frontiers programma  van de NASA de ruimte werd ingestuurd met als bijzonderste doelstelling gedurende een korte landing op de planetoïde Bennu bodemmateriaal van deze planetoïde op te halen en dit materiaal vervolgens terug te brengen naar de Aarde. Als alles naar wens verloopt, zal de sonde met haar lading op 24 september 2023 terug op Aarde landen.

Als bestemming voor OSIRIS-REx koos de NASA planetoïde Bennu omdat deze behoort tot een klasse planetoïden die ongeveer even oud zijn als ons zonnestelsel. Aangezien planetoïden, in tegenstelling tot planeten, weinig veranderen, zijn ze ook zeer geschikte ruimteobjecten om ons informatie te bezorgen over de vorming en de evolutie van ons zonnestelsel.

 

Planetoïde Bennu

De planetoïde Bennu werd pas in 1999 ontdekt. Ze heeft een diameter van ongeveer 500 meter en haar omlooptijd rond de Zon bedraagt 1,2 jaar. Als de voorspellingen juist zijn zou Bennu in 2182 de baan van de Aarde moeten kruisen. Haar afstand tot de Aarde bedraagt gemiddeld 330 miljoen kilometer. Door haar nabijheid was ze aangewezen om als doel van de OSIRIS-REx-missie te worden gekozen.

De enigszins vreemd aandoende naam Bennu verwijst in de Egyptische mythologie naar een reiger die de ziel voorstelt, en net als de Zon elke ochtend wordt herboren na een reis door de onderwereld. Om bij de naamgeving in dezelfde lijn te blijven besliste de Internationale Astronomische Unie om aan plaatsnamen op Bennu de namen van vogels te geven.

 

 

Op weg naar de planetoïde en landing

De lancering van OSIRIS-REx op Cape Canaveral vond plaats op 8 september 2016, en ruim twee jaar later, op 31 december 2018, plaatste de sonde zich in een baan rond de planetoïde. Eenmaal daar aangekomen heeft de sonde een tijd lang rond de planetoïde gedraaid ten einde er een geschikte landingsplaats te kunnen uitzoeken. Het was de bedoeling om de sonde gedurende een korte tijd op de planetoïde te laten landen. Aangezien het oppervlak van Bennu zeer onregelmatig is, vergde het zoeken naar een geschikte landingsplaats nauwkeurig onderzoek. Om dit zo goed mogelijk te doen had OSIRIS-REx verschillende camera's aan boord die krachtig konden inzoomen op de planetoïde.    

Op 20 oktober 2020 was het zover. De sonde kon naar de planetoïde afdalen, op een plaats die de naam 'Nightingale' (Nachtegaal) gekregen had. Het verblijf van OSIRIS-REx op de planetoïde was van zeer korte duur, juist de tijd om ter plaatse bodemmateriaal op te scheppen en in een houder op te bergen voor de terugreis. Dit gebeurde met een speciaal opvangmechanisme TAGSAM (Touch-And-Go Sample Arm Mechanism). Voor het geval het opgeschepte bodemmateriaal niet aan de verwachtingen zou voldoen, zal de ruimtesonde voor alle zekerheid nog tot maart volgend jaar in de buurt van de planetoïde blijven. Pas daarna zal ze haar terugreis naar de Aarde aanvatten.

 

 

Terug naar huis

Men verwacht OSIRIS-REx met haar kostbare lading terug op Aarde op 23 september 2023. Het is de bedoeling om ze in de woestijn van de staat Utah een zachte landing te laten uitvoeren met behulp van een parachute.

Men hoopt dat de ruimtesonde ongeveer 60 gram bodemmateriaal aan boord zal hebben. In een eerste fase zou slechts een tiental gram aan een onderzoek worden onderworpen en de rest zal men bewaren. Men voorziet dat de analyse van de gegevens twee jaar in beslag zal nemen.

Op 24 oktober verscheen een nieuw bericht over het binnengehaalde staal. Daarin werd meegedeeld dat het opvangmechanisme Tagsam misschien een gedeelte van de reeds opgevangen materie zou verliezen, mogelijk omdat het deksel van de houder niet naar behoren functioneert. Aangezien alles erop wijst dat de minimaal gewenste hoeveelheid materiaal van 60 gram al veilig ingezameld werd, besloot de vluchtleiding om eerder dan voorzien het reeds verzameld materiaal veilig in de capsule op te bergen.

Beelden en animaties over de landing en het verzamelen van stalen vind je via deze link: https://www.asteroidmission.org/galleries/sample-collection-videos-and-images/.

Aftellen tot OSIRIS-REx terugkeert op Aarde kan je via deze tool op de NASA-website: https://www.asteroidmission.org/.

 

Bron: OSIRIS-REx homepage

Tekst: Emile Beyens, 25 oktober 2020