2023-03 MIRA Ceti sprak met... Kelly Geelen
Mensen op Mars… In filmland al wel een feit, denk maar aan acteur Matt Damon die als astronaut Mark Watney in de film The Martian na een hevige stofstorm alleen achterblijft op de rode planeet en er kan overleven door onder andere zich te voeden met zelfgekweekte aardappelen. In realiteit zijn we evenwel nog niet toe aan dit soort bemande Marsexpedities.
Wel een realiteit is een hele vloot satellieten, actief in een baan rond Mars om onze buurplaneet nog beter te leren kennen. En er zijn ook de robotwagentjes die op het Marsoppervlak zelf hun wetenschappelijk onderzoek verrichten.
Een bijzonder project is de missie Mars Sample Return, een samenwerking tussen ESA en NASA, met als doel zorgvuldig geselecteerde stalen van de Marsbodem naar de Aarde te transporteren. Een ingenieus project, waarover we een gesprek hadden met Kelly Geelen (°1981). Zij is Systems Engineering Team Leader voor de Europese Earth Return Orbiter, het ruimtetuig dat de stalen terug naar de Aarde zal brengen en dat een essentieel onderdeel is van het hele project.
Copyright afbeelding: Kelly Geelen & ESA
Dag Kelly, kan jij ons vertellen hoe jij bij ESA bent terechtgekomen?
Na mijn middelbare school ben ik aan de TU Delft lucht- en ruimtevaarttechniek gaan studeren. Sinds ik in de zomer van 1997 het ruimtetuig Pathfinder had zien landen op Mars met daarbij het allereerste rovertje, Sojourner, waarbij zo goed als in real time beelden van het Marsoppervlak naar de Aarde werden teruggestuurd was het mijn droom om zelf ook in de ruimtevaart actief te zijn en meer bepaald om mee te werken aan missies naar onze buurplaneet Mars. En daarom trok ik naar Delft om die droom te realiseren. Na mijn master trok ik naar Engeland om er als systeemingenieur voor Airbus in Stevenage ten westen van Londen te gaan werken. Daar ben ik een kleine zes jaar bezig geweest met de voorstudies van verschillende ruimtemissies waarvoor nog niet een volledig budget is en waarvan nog niet zeker is dat ze effectief zullen gerealiseerd worden. Maar aan de hand van dergelijke studies kunnen we ons een goed beeld vormen hoe een bepaalde missie er concreet moet uitzien om een bepaald doel te bereiken.
In 2009 ben ik naar Nederland weergekeerd om er bij ESTEC in Noordwijk te kunnen meewerken aan de Mars Sample Return, een missie die toen nog in de studiefase zat. ESTEC, het European Space Research and Technology Centre, is de grootste locatie en het technisch hart van ESA. De meeste ESA-projecten worden hier ontworpen en langs verschillende fasen in hun ontwikkeling geleid.
Maar omdat Mars Sample Return nog niet voor direct was ben ik gedurende enkele jaren als systeemingenieur gaan meewerken aan een project dat wel zou gelanceerd worden: de ruimtemissie BepiColombo naar de planeet Mercurius.
Natuurlijk zijn alle objecten in het zonnestelsel interessant, maar een ruimtemissie naar de sombere en oververhitte planeet Mercurius spreekt ongetwijfeld heel wat minder tot de verbeelding dan eentje naar onze buren van Mars?
Ja, dat klopt. De planeet op zich is minder fascinerend, en wat zeker ook speelt is de hele PR van NASA en ESA in verband met de exploratie van Mars.
Bovendien duurt het heel lang om een satelliet in een baan rond Mercurius te manoeuvreren. BepiColombo is in 2018 gelanceerd en nog steeds onderweg. Pas in 2025 zal het ruimtetuig in een baan rond die planeet terechtkomen. In de tussentijd is het normaal dat de aandacht voor het project op een laag pitje brandt.
En na de lancering van BepiColombo ben ik onmiddellijk overgestapt naar de missie Mars Sample Return die er toen wel degelijk zat aan te komen.
Wij bij ESA zijn verantwoordelijk voor de Earth Return Orbiter, één van de drie missies waaruit Mars Sample Return bestaat. En daar ben ik de Systems Engineering Team Leader van. Het hoofdbedrijf zit in Toulouse bij Airbus, maar de hele integratie en alle testen worden gedaan in Italië. Ook België neemt bepaalde onderdelen voor zijn rekening, net zoals dat het geval is voor alle andere landen die lid zijn van ESA. En natuurlijk heeft elk land zijn eigen bedrijfscultuur en mentaliteit. Dat is altijd een uitdaging om daar één functionerend geheel van te maken, maar dat maakt het natuurlijk ook net interessant.
Copyright afbeelding: NASA
Ik neem aan dat de samenwerking tussen ESA en NASA ook vlekkeloos verloopt?
Zeker. Wij werken met verschillende NASA-centra samen: JPL, Goddard Space Flight Center, die hebben ook een instrument op onze satelliet. En zelfs bij NASA werkt elk centrum op een eigen manier. Het is daarom belangrijk om zo open mogelijk te communiceren en een werkmethode te vinden die voor alle betrokkenen haalbaar is.
Door de oorlog in Oekraïne zijn de contacten met Rusland zo goed als weggevallen. Hoe jammer is dat voor Marsprojecten?
Voor ESA was dat een serieuze tegenvaller want de geplande ExoMars Rover en een deel van het landingssysteem van de ruimtesonde was een samenwerkingsproject tussen ESA en Rusland. Dat is allemaal abrupt gestopt.
Maar nu gaan we dat zelf doen. De rover is intussen klaar en staat te wachten voor een lift. En er zijn afspraken met de Europese landen om de lander te bouwen. Dus dat project gaat nu weer verder, maar natuurlijk met een serieuze vertraging. Het voordeel is wel dat we door alles zelf te doen weer een grote stap voorwaarts zetten op het vlak van bepaalde technologieën waar we voorheen niet mee bezig waren.
Ruimtemissies naar Mars
Die unieke collectie Marsstalen naar de Aarde brengen is een fantastisch plan, maar wel een heel complexe onderneming. Riskeren jullie niet dat andere ruimtevaartmogendheden met de primeur zullen gaan lopen door iets gelijkaardigs te doen?
Inderdaad, China heeft ook plannen op dat vlak, zowat in dezelfde tijdsspanne als die waarin ons project moet plaatsvinden. Maar hun manier om die missie te realiseren is helemaal anders opgevat: grab and go. Dat wil zeggen: je ruimtetuig landt, pakt wat daar ter plaatse ligt en vertrekt meteen weer. Het grote voordeel van hoe wij te werk gaan is dat we eigenlijk al volop bezig zijn met de Mars Sample Return. De Perseverance Rover is momenteel al staaltjes in buisjes aan het doen. Die rover is uitgerust met een heel laboratorium, en er is een hele science community in de weer, allerlei wetenschappers die samenwerken om te beslissen welke stalen we eerst gaan verzamelen, op welke stalen we al experimenten doen en welke van de verzamelde stalen weerhouden worden om mee naar de Aarde gebracht te worden. Dat zijn veel waardevollere stalen dan wat je zomaar direct op één plek kan verzamelen. De landingsplaats van Perseverance is ook speciaal gekozen in een deltagebied waar verschillende bodemsoorten aanwezig zijn. En aangezien het rovertje de nodige mobiliteit heeft, kan hij rondrijden en zo op diverse geselecteerde plekken bodemstalen nemen om aan de hand daarvan een zo breed mogelijk scala van wetenschappelijke vragen te kunnen beantwoorden.
Het kan dus wel zijn dat een ander project er vroeger dan wij in slaagt om Marsstalen naar de Aarde te brengen, maar ik ben ervan overtuigd dat wat er wetenschappelijk gesproken uit zal komen van veel mindere waarde zal zijn.
Perseverance Rover - Copyright afbeelding: NASA
Voelen jullie het toch ergens als een soort competitie of doen jullie rustig jullie ding om het zo goed mogelijk gedaan te krijgen?
Oorspronkelijk was het wel een competitie om sneller te gaan, maar we beseffen allemaal dat sneller niet altijd beter is. Dus eigenlijk doen wij gewoon ons ding, zo goed mogelijk, en we zien wel wanneer we een volgende stap kunnen zetten. We zijn ervan overtuigd dat het voor ons niet de moeite is om die hele investering te doen om dan om het even welke stalen terug te brengen. Als we het doen moeten het echt wel bijzonder waardevolle stalen zijn.
Bij de eerste ruimtemissies die tot doel hadden te landen op Mars liep er heel wat mis. Gelukkig dat het daarna een stuk beter, maar toch ook niet altijd. Waarom is het zo hachelijk om op Mars te landen?
Mars heeft een atmosfeer, maar die is heel dun. Als je een heel dikke atmosfeer hebt zoals bijvoorbeeld bij de grote Saturnusmaan Titan waar we met de ESA’s atmosfeersonde Huygens zijn geland is het redelijk gemakkelijk om af te remmen. Mars heeft onvoldoende atmosfeer om snel af te remmen, bijgevolg is het moeilijk om met je ruimtetuig genoeg snelheid te verliezen om niet te crashen. Maar het is dan weer wel genoeg atmosfeer om ten gevolge van de wrijving heel veel hitte te krijgen als het ruimtetuig er aan hoge snelheid doorheen scheert. Daarom heb je een hitteschild nodig en alle technologie die daarmee gepaard gaat. Ondanks dat hitteschild blijft je ruimtesonde heel snel gaan, dus is het noodzakelijk toch voldoende af te remmen zodat je niet crasht. Om daarin te slagen moet alles perfect op mekaar afgestemd zijn. Daar komt nog bovenop dat de atmosfeer van Mars redelijk veranderlijk is. Dus je moet een landingssysteem hebben dat slim genoeg is om onder verschillende condities te kunnen functioneren. Je hebt op Mars die beruchte stofstormseizoenen, of de warmere periodes waarbij de atmosfeer zal uitzetten, dan zijn de condities om af te dalen in de Marsatmosfeer compleet anders en daar moet je dan kunnen mee omgaan. Je moet een robuust systeem hebben dat ondanks al die onzekere factoren erin slaagt om het ruimtetuig veilig op de bodem van Mars te deponeren.
Het is eigenlijk makkelijker om geen atmosfeer te hebben, dan kan je landen zoals op de Maan en gewoon afremmen met motoren, of vrij veel atmosfeer te hebben zodat je rustig kan afremmen en landen. En ja, Mars met een vrij dunne atmosfeer zit daar tussenin.
En dat is de uitdaging voor jullie, ruimtevaartspecialisten.
Klopt. En uitdagingen, daar houden wij, ruimtevaartingenieurs, natuurlijk van, dat maakt deel uit van de pret.
Mensen op Mars
Zien we binnen afzienbare tijd mensen op Mars rondlopen?
Ja, maar misschien niet zo snel als sommige mensen hopen. Ik merk wel dat door de inbreng van private ruimtevaartbedrijven alles ineens een heel stuk sneller gaat. Tot kort geleden waren we enorm beperkt door wat er slechts beschikbaar was als lanceerraketten. Als je nu kijkt naar de Amerikaanse draagraketten van het Space Launch System van de NASA of naar Starship van SpaceX, dan zijn er momenteel veel meer mogelijkheid om zwaardere dingen naar de ruimte te lanceren. En voor bemande ruimtevaart heb je nu eenmaal zwaardere modules nodig.
In onze Astroclub hadden we een tijdje geleden prof. Sarah Baatout van het Studiecentrum voor Kernenergie te gast op MIRA, tijdens haar boeiende lezing had zij het onder andere uitgebreid over de schadelijke invloed van straling op levende organismen. Een verblijf in de ruimte lijkt toch wel een hachelijk avontuur te zijn, nietwaar? Het is de policy van ESA om op gebied van bemande ruimtevaart zo voorzichtig mogelijk te werk te gaan en astronauten niet onnodig bloot te stellen aan gevaarlijke situaties en omgevingen. Bestaat er dan niet het risico dat cowboys zoals Elon Musk absoluut de primeur willen om mensen op Mars te laten rondlopen met alle risico’s van dien simpelweg om te bewijzen: kijk eens wat wij kunnen?
Tja, iedereen heeft een ander risicoprofiel. Bij ESA wordt er geluisterd naar de delegaties van de verschillende lidstaten en in overleg wordt bepaald welke risico’s verantwoord zijn en welke niet. ESA heeft zijn unieke plek in het ruimtevaartlandschap, wij doen de dingen op onze manier en wij weten wat we willen bereiken. Bij SpaceX is er een andere filosofie en bedrijfscultuur, dat is zeker. Maar misschien zijn beide visies gewoon complementair. En er zijn waarschijnlijk genoeg mensen die bereid bepaalde risico’s te aanvaarden in de context van ruimtereizen. Nul risico bestaat nu eenmaal op geen enkel domein.
Leven op Mars?
We gaan uit van een positief scenario: de missie Mars Sample Return wordt een groot succes, de stalen komen aan op Aarde. Wat kunnen we in het beste geval verwachten?
Op Mars vinden we misschien antwoorden op vragen over het ontstaan van de Aarde die we niet kunnen beantwoorden met onderzoek op de Aarde zelf omdat alle sporen uit de beginperiode van onze planeet niet meer bestaan. Dat komt door de werking van de Aarde met haar platentektoniek, vulkanisme, enzovoort. Op Mars kunnen we nog wel sporen vinden uit de ontstaansperiode en dus van het jonge zonnestelsel.
En natuurlijk is er ook het speuren naar tekenen van leven, dat is natuurlijk het ultieme dat kan gevonden worden.
Leven is vrij vroeg ontstaan in de geschiedenis van onze planeet, Mars was toen een vergelijkbare wereld. Zou het daar volgens jou ook gebeurd kunnen zijn?
Daar weet ik eerlijk gezegd niet genoeg over om daar grote uitspraken over te doen. Het zou natuurlijk kunnen dat er daar ooit leven geweest is of eventueel nog is. Er is alleszins water gevonden op Mars, niet onbelangrijk in die context. En we hebben ook directe bewijzen dat er nog steeds af en toe vloeibaar water is aan het planeetoppervlak. De ontdekkingen die we doen blijven ons verbazen.
Bij de projecten die we uitwerken om Mars te onderzoeken hebben we altijd op voorhand verwachtingen om welbepaalde dingen te ontdekken. Maar telkens als we zo’n missie doen stoten we uiteindelijk ook altijd op dingen die we niet verwachtten of op bepaalde zaken die we nog niet wisten. Er zijn altijd verrassingen en zo ontstaan er ook nieuwe vragen. Het mooie aan elk project is dat we nooit van te voren kunnen voorspellen wat we allemaal gaan ontdekken.
Er zijn heel wat verschillen tussen de Aarde en Mars. Op onze rode buurplaneet is het veel kouder dan op Aarde, de atmosfeer is anders samengesteld en veel ijler, er is geen beschermend magnetisch veld van betekenis om er maar enkele te noemen. Ik vond een plaatje bij National Geographic over het via enkele tussenstappen veranderen van Mars in een nieuwe Aarde, de zogenaamde terraforming. Binnen een termijn van een kleine vijfhonderd jaar zou de klus geklaard kunnen zijn…
Wow, dat lijkt mij erg kort. Ik zou spontaan denken dat zoiets veel langer zou duren. Als het überhaupt al zou lukken. Maar het is natuurlijk wel goed dat over dat soort zaken nagedacht wordt, en we zullen uiteindelijk wel zien waar we uitkomen. Het lijkt altijd sciencefiction, maar vroeg of laat worden sommige dingen die in sciencefiction wetenschappelijk onderbouwd zijn realiteit. Hoe dan ook, die terraforming van Mars is alleszins niet iets dat wij nog zullen meemaken.
Mars Sample Return
De volledige missie Mars Sample Return - Copyright afbeelding: ESA/NASA & Public Domain
Kan je in het kort een overzicht geven van Mars Sample Return?
Het is een project dat bestaat uit meerdere missies.
Het eerste onderdeel van de missie is de rover Perseverance die al sinds februari 2021 actief is in de grote Jezero-krater op Mars. Perseverance is uitgerust om te boren in de bodem en zo verschillende stalen te verzamelen en op te bergen in buisjes.
Het robotwagentje bevond zich al die tijd op de bodem van de krater en heeft daar intussen al tien stalen verzameld die bijeengebracht zijn in een depot. Vervolgens is Perseverance de krater uitgereden om nog meer stalen te nemen onderweg naar boven. Het is de bedoeling dat er uiteindelijk achtendertig van die buisjes met stalen zouden zijn. Maar het is toch een hachelijke onderneming om vanuit die krater de kraterwand op te rijden waarbij de rover eventueel zou kunnen komen vast te zitten. En omdat het dan heel moeilijk zou zijn om met de vervolgmissie die die stalen moet gaan oppikken op de kraterwand te landen is er besloten om in ieder geval beneden op het plat gedeelte toch al die tien eerder verzamelde stalen neer te leggen als een back-up. Als Perseverance dan niet helemaal tot boven zou geraken en wij daar op die wand de stalen niet uit de rover zouden kunnen halen, zouden we toch minstens die tien eerste stalen kunnen gaan oppikken.
De tocht van Perseverance en een overzicht van het verzamelen van stalen - Copyright afbeelding: NASA & JPL
Het volgende onderdeel van Mars Sample Return is een ESA-missie met als naam Earth Return Orbiter, afgekort ERO. De lancering van ERO is gepland voor 2027, waarbij het ruimtetuig met elektrische voortstuwing naar Mars toe vliegt, want op die manier hebben we veel minder brandstof nodig. In 2029 komen we aan in een hoge baan rond Mars, ook weer telkens om zo weinig mogelijk brandstof te verspillen. En vervolgens gaan we in een spiraalbeweging langzaam dalen tot we in 2030 in een lage baan rond Mars terechtkomen.
Copyright afbeelding: ESA
En tegen de tijd dat wij daar met ERO zijn, komt het volgende onderdeel van de missie ook aan bij Mars. Die missie, de Sample Retrieval Lander, wordt door NASA gerealiseerd en in 2028 gelanceerd. Dat ruimtetuig gaat dus sneller dan het onze. Als die Sample Retrieval Lander klaar is om te landen op Mars zijn wij stand-by om voor alle communicatie te zorgen. Want het is ook één van de opdrachten van ERO om de communicatie tussen de drie onderdelen, dus Perseverance, de lander en ERO zelf, te voorzien en te coördineren. Perseverance beschikt wel over een nucleaire energiebron en ik vermoed dat die nog wel een hele tijd zal blijven functioneren, maar indien dat niet het geval zou zijn kunnen wij voor back-up zorgen.
De lander heeft twee hoofdonderdelen. Het eerste is een raket die vanaf het Marsoppervlak in een baan rond de planeet kan gelanceerd worden. Er zijn ook verschillende kleine helikopters aan boord die als back-up dienen om indien dat nodig zou zijn staal per staal naar de lander te brengen. En dan is er op de lander ook nog een robotarm, een Europese bijdrage trouwens, die de stalen die in fijne buisjes zitten één voor één moet aanpakken van de rover of van die helikopters en die ze veilig opbergt in een speciale container in de raket.
Die container is zo’n 25 cm groot en lijkt dus wat op een voetbal. Vervolgens is het plan om vanaf die lander een lancering te doen met een tweetrapsraket die de kostbare container uiteindelijk in een baan om Mars brengt.
En dan is het aan ons: het is de taak van ERO om die kleine container die zich ergens in een baan rond Mars bevindt terug te vinden. We gaan dat doen door te speuren naar radiosignalen die door een baken op de raket worden uitgezonden, maar we gaan ook visueel zoeken met een speciaal hiervoor ontwikkelde ‘narrow angle’ camera. Er worden heel veel foto’s gemaakt die naar de Aarde worden teruggestuurd en waarop men een algoritme loslaat om de kleine container ten opzichte van de sterren te ontdekken. Een waar huzarenstukje als je weet dat het object van 25 cm op duizenden kilometers zit en er eigenlijk bijna uitziet als een ster, slechts een paar pixels groot.
Eens we ons doelwit gedetecteerd hebben, gaan we ERO geleidelijk dichterbij manoeuvreren. Vanaf een afstand van zowat 30 km gaan we heel voorzichtig en heel langzaam naderen tot we dan uiteindelijk onze rendez-vous hebben en de ‘capture’ plaatsvindt. De container met de kostbare Marsstalen wordt in een capsule geplaatst aan boord van ERO en onze satelliet stijgt dan via een spiraalbeweging naar een hoge baan rond Mars om ten slotte terug te reizen naar de Aarde.
Wanneer ERO de Aarde genaderd is gaan we uit veiligheidsoverwegingen onze satelliet eerst langs de Aarde mikken en pas een paar dagen van tevoren doen we een klein maneuver richting Aarde. Uiteindelijk wordt alleen de capsule met de container losgelaten, en die gaat landen in Amerika in de woestijn van Utah waar een militaire basis is. De rest van de satelliet passeert langs de Aarde en verdwijnt in de diepten van het zonnestelsel.
Wat een fantastische onderneming! Hoeveel kans is er dat alles goed gaat? Want er zijn zoveel verschillende stappen in het proces, riskeert een kleine kink in de kabel het hele project op de helling te zetten?
Zoals ik al zei proberen we zoveel mogelijk dat, mocht er toch iets mis gaat, niet alles verloren is. Als bijvoorbeeld Perseverance niet meer werkt heb je nog de Ingenuity helikopter om eventueel de stalen op te pikken op de kraterhelling. En in het slechtste geval zijn er ten minste al zeker de tien stalen die klaarliggen in een depot aan de rand van de krater. Ook in verband met de raket die vanaf het Marsoppervlak de container met stalen in een baan rond Mars brengt is voorzien dat die hoog genoeg in een stabiele baan rond Mars terechtkomt zodat die daar minstens tien jaar kan blijven zonder terug te vallen en te crashen op de planeet. Mocht er dan iets mis zijn met onze ERO-satelliet kunnen we nadien opnieuw een poging ondernemen met een nieuwe satelliet.
Je mag zeker zijn: over alles wordt heel grondig nagedacht en we bekijken meerdere scenario’s om de risico’s zoveel mogelijk te beperken en het hele project zo goed mogelijk te laten gebeuren. Maar het is zo dat landen op Mars altijd een risico blijft, ook al hebben we daar intussen al veel over bijgeleerd door eerdere succesvolle en ook mislukte Marsmissies.
Een raket lanceren vanop Mars, dat heeft nog niemand eerder gedaan. Opdat er zo weinig mogelijk mis zou kunnen gaan is het een zo eenvoudig mogelijk ontwerp met soliede brandstof. Je kan het vergelijken met een vuurpijl.
En voorts bouwen wij onze satelliet failure tolerant, dat wil zeggen dat wij aan boord twee computers voorzien met elk twee moederborden, dat geeft ons toch wisseloplossingen mocht er ergens een onderdeel moeilijk doen of niet werken.
Copyright afbeelding: NASA JPL
Wij duimen enthousiast mee dat alles goed mag gaan!
Ja, er zijn altijd heel veel spannende momenten bij zo’n ruimtemissies. Neem bijvoorbeeld het moment dat ERO en de container met stalen mekaar ontmoeten in een baan rond Mars en daaropvolgend het binnenhalen van die container, dat zijn momenten waarop alles precies volgens plan moet gebeuren. Je hebt daar tien jaar of meer aan gewerkt, het is niet minder dan een kleine ramp mocht er in die fase alsnog wat misgaan. En je weet natuurlijk nooit op het moment zelf of het gelukt is of niet, want je zit altijd met die tien tot vijftien minuten vertraging in de communicatie met Mars.
Je ziet dat het gelukt is met de James Webb Space Telescope. Dat was ook een extreem complexe operatie om die telescoop in de ruimte uit te plooien, te kalibreren, enzovoort en daar mocht ook niet het minste detail fout gaan.
Ja, ook een fantastisch project. Als je ziet hoe dat hele proces is verlopen, kan je alleen maar een grenzeloos respect hebben voor het hele team dat dit heeft mogelijk gemaakt. Maar als je ziet met hoeveel jaren vertraging de JWST gelanceerd is, heeft dat natuurlijk alles te maken met het feit dat men perfect voorbereid wou zijn en enkel maar wou lanceren als alle procedures en operaties in de ruimte uitvoerig en herhaaldelijk waren getest. En daarom is het geen goed idee om te zeggen dat als China vroeger gaat, wij ook sneller moeten te werk gaan. Het is immers niet het risico waard om door overhaasting de hele missie in gevaar te brengen.
Populaire planeet
Wat vond jij van de film ‘The Martian’?
Ik vond het zeker een goede film, ze doen toch duidelijk meer en meer hun best met dergelijke films om alles zo realistisch mogelijk voor te stellen. Natuurlijk zijn er daar voor- en nadelen aan. Langs de ene kant lijkt het zo voor het grote publiek precies makkelijk en normaal dat er mensen op Mars zijn. Maar langs de andere kant zetten die populaire films Mars ook weer in de belangstelling en wekt het de nodige nieuwsgierigheid op in verband met onze ruimtevaartprojecten. Wij merkten bijvoorbeeld na ‘The Martian’ dat er meer bereidheid was van ondernemingen en overheden om geld te investeren in Marsonderzoek. Zo was er bijvoorbeeld een hernieuwde belangstelling voor het Melissa-project om via een circulair systeem voedsel te produceren op Mars, wellicht geïnspireerd door astronaut Mark Watney en zijn aardappeloogst in de film.
Zijn er nog andere projecten waar jij in de toekomst graag aan zou werken?
Al wat met Mars te maken heeft zal sowieso op mijn belangstelling kunnen rekenen, ik zal wel zien wat de volgende stappen op dat vlak zijn.
Wat mij ook enorm fascineert zijn de buitenste planeten in ons zonnestelsel, want over Uranus en Neptunus is op dit moment nog niet zo heel veel geweten. Het nadeel is natuurlijk dat het lang duurt om daar te geraken. Maar ik zou het geweldig vinden om bij zo’n onderzoek betrokken te zijn en mee een onderzoekmissie op poten te zetten. Er bestaan voorstellen voor ruimtemissies daarnaartoe, dus ik hoop dat één van die missies geselecteerd wordt.
Dank voor het boeiende gesprek, Kelly, veel succes met alle projecten. Wij volgen het allemaal met heel veel belangstelling.
Tekst: Francis Meeus, juni 2023