2019-02 HistoRik over ... Women of NASA

Women of NASA is de benaming van een set figuurtjes van Lego met de bedoeling enkele vrouwen te eren die een belangrijke rol speelden bij de NASA.

In het oorspronkelijke idee zou deze set bestaan uit vijf vrouwen, maar Lego moest dan wel de goedkeuring krijgen van de betrokken vrouwen of hun nabestaanden.

Katherine Johnson, die we vorige maal in deze rubriek besproken hebben, heeft uiteindelijk haar goedkeuring niet gegeven.

De andere vrouwen zijn:

• Margaret Hamilton (1936- ), computer specialist
• Nancy Roman (1925-2018), astronoom
• Sally Ride (1951-2012), natuurkundige en astronaut
• Mae Jemison (1956- ), natuurkundige en astronaut

 

Kijk hier voor de bijhorende afbeelding.

Copyright: LEGO

 

Margaret Hamilton (°1936)

 

Kijk hier voor de bijhorende afbeelding.

Copyright: Smithsonian Magazine

 

In de vroege gloriedagen van de NASA , in de jaren 1960 dus, was Margaret Hamilton zeker de belangrijkste vrouw na Katherine Johnson. Ze was wel niet in loondienst van de NASA, maar werkte voor het Massachussets Institute of Technology, het MIT.

NASA had het MIT de opdracht gegeven om alle nodige software te ontwikkelen om de Apollo-vluchten die zouden landen op de Maan te besturen en te volgen. Margaret stond aan het hoofd van een team dat zijn diensten al bewezen had in de luchtvaart en de meteorologie.

Een bekende foto is die waarbij de gedrukte versie van alle software een stapel vormt die zo hoog is als zijzelf. IBM had dan al wel computers ontwikkeld, maar die waren leeg en alle software moest nog geschreven worden. Die computers waren ook traag en hadden weinig geheugen. Zo had de boordcomputer van de Maanlander een geheugen van slechts 36 kilobyte. Geen wonder dat die overbelast raakte, wat ook voorzien was. Toen het alarm afging aan boord moest de bemanning een schakelaar in de juiste stand zetten en de landing deels manueel overnemen.

De software van het Apolloproject was trouwens zo betrouwbaar dat NASA nog delen van de software verder gebruikte voor het project Skylab en zelfs voor de Space Shuttle.

In 2016 kreeg Margaret Hamilton voor haar pionierswerk de hoogste onderscheiding voor een burger uit de handen van Barack Obama : de Presidential Medal of Freedom.

Ze is trouwens momenteel nog steeds hoofd van het bedrijf Hamilton Technologies.

 

Nancy Roman (1925-2018)

 

Kijk hier voor de bijhorende afbeelding.

Copyright: NASA

 

Nancy Grace Roman was al van jongsaf geïnteresseerd in astronomie. Toen ze 11 jaar was richtte ze in een buitenwijk van Reno, Nevada een astronomieclubje op met een paar vriendinnen. Toen reeds wist ze dat ze astronomie zou gaan studeren. En in 1949 behaalde zij haar doctoraat in de sterrenkunde aan de universiteit van Chicago.

Nancy Roman kon meteen aan de slag in het Yerkes Observatory in Wisconsin dat deel uitmaakt van de universiteit van Chicago. Ze deed sterrenkundig onderzoek en schreef verscheidene publicaties.

Toen haar ter ore kwam dat NASA iemand zocht voor ruimteastronomie stelde ze haar kandidatuur. In 1961 kon ze daar aan het werk en werd ze chef astronomie, een toppositie. Het belangrijkste onderzoek situeerde zich op dat moment in de fysica van de Zon. Een bekende foto uit 1962 toont haar met een model van de 'Orbiting Solar Observatory'. Ze werkte ook mee aan nog drie zonnesatellieten en aan vele experimenten in belangrijke projecten zoals Spacelab, Gemini, Apollo en Skylab.

Maar haar grootste verwezenlijking was toch haar inzet om het Amerikaanse congres te overtuigen de nodige budgetten beschikbaar te stellen voor de bouw en de lancering van de Hubble Space Telescope. In 1990 werd de ruimtetelescoop uiteindelijk gelanceerd, er kwamen ook vier onderhoudsexpedities, en momenteel is de Hubble nog altijd een van de belangrijkste instrumenten uit de geschiedenis van de wetenschap. Nancy Roman kreeg dan ook terecht de titel 'Moeder van de Hubble'.

Zij bleef nog 22 jaar werken voor NASA tot in 1983. En tot 1997 bleef zij actief bij een onderaannemer van het Goddard Space Flight Center.

Ze was fier dat zij mocht deel uitmaken van de Legoset van vrouwelijke ruimtevaartpioniers.

Nancy Roman stierf op tweede kerstdag 2018 op 93-jarige leeftijd.

 

Sally Ride (1951-2012)

 

Kijk hier voor de bijhorende afbeelding.

Copyright: NASA

 

Sally Ride was natuurkundige en is vooral bekend als eerste Amerikaanse vrouw in de ruimte. Ze was echter wel pas de derde vrouw in de ruimte na de twee Russische kosmonauten Valentina Teresjkova (1963) en Svetlana Savitskaja (1982 en 1984).

Ze studeerde af in 1978 aan de Stanford University in Californië met een doctoraat in de fysica. In haar laatste jaar aan de universiteit schreef ze zich in bij NASA, die voor het eerst ook een aanwerving deed van vrouwelijke astronauten. Er waren toen 8.000 inschrijvingen waarvan er 35 weerhouden werden voor de training tot astronaut, waaronder 6 vrouwen. Sally begon dan ook datzelfde jaar haar astronautentraining bij NASA.

Tijdens haar training werkte ze ook mee aan de ontwikkeling van de Canadarm, de veelzijdige grijparm die op de Space Shuttles aangebracht werd voor het uitzetten of grijpen van ruimtetuigen of voor het uitvoeren van werken.

Haar eerste vlucht was in 1983 aan boord van Space Shuttle Challenger, en haar taak bestond er vooral in om te werken met de Canadarm. Met haar 32 jaar was ze de jongste Amerikaanse astronaut, en dat is ze nog steeds. De vlucht werd een groot succes en vooral een symbool voor de vrouwelijke aanwezigheid in de ruimtevaart.

Het jaar nadien ging ze opnieuw mee met de Challenger en werd toen al geselecteerd voor een derde vlucht. Door de ramp met de Challenger in 1986 werd die derde vlucht echter voor onbepaalde tijd uitgesteld. Ze werkte nog mee aan het onderzoek na de ramp, maar verliet NASA in 1987. In 2003 werkte ze ook nog mee in de onderzoekscommissie na de ramp met de Space Shuttle Columbia.

In 1987 ging Sally Ride aan de slag aan de Stanford University in Californië en twee jaar later werd ze professor in de fysica aan de San Diego Universiteit van Californië.

Ze werd ook directeur van het California Space Institute.

In 2001 richtte ze haar eigen firma op: Sally Ride Science. Bedoeling was vooral om jongeren warm te maken voor de STEM-doelstellingen.

Sally Ride stierf op 23 juli 2012 op 61-jarige leeftijd aan pancreaskanker.

 

Mae Jemison  (°1956)

 

Kijk hier voor de bijhorende afbeelding.

Copyright: NASA

 

Mae Carol Jemison was de eerste afro-amerikaanse astronaut, tevens ook de eerste gekleurde astronaut.

Ze werd geboren in Alabama, maar om haar betere studiemogelijkheden te bieden trok de familie naar Chicago toen Mae drie jaar was.

Van jongs af aan voelde ze zich aangetrokken tot wetenschappen en ruimtevaart. Ze vond het echter spijtig dat er geen vrouwen zaten in het astronautenkorps ten tijde van de Apollovluchten.

Reeds als 16-jarige ging ze in 1972 naar de Stanford University in Californië waar ze in 1977 een diploma behaalde als chemisch ingenieur. Ze ging nog verder studeren aan de Cornell University in New York en haalde er in 1981 haar doctoraat in geneeskunde.

Mae Jemison had ook wel een avontuurlijke aard en voelde zich aangetrokken om als vrijwilligster mee te gaan met het Amerikaanse Peace Corps om te gaan helpen met medische interventies in Afrika. Ze deed hieraan mee van 1983 tot 1985.

Nadat Sally Ride in 1983 als eerste Amerikaanse vrouw de ruimte in kon voelde ook Mae de drang om astronaut te worden. Ze deed haar aanvraag, maar door de ramp met de Challenger kende het hele programma serieuze vertraging. Toen het programma weer op gang kwam, werd haar in 1987 gevraagd of ze nog wou meedoen. En zo werd zij uiteindelijk samen met 15 andere kandidaten geselecteerd uit 2.000 inschrijvingen om aan de astronautentrainingen te beginnen.

In 1992 maakte Mae Jemison haar eerste en ook enige vlucht met de Spece Shuttle, de Endeavour, zij voerde vooral medische experimenten uit in het Spacelab.

Het jaar nadien stopte ze bij NASA om zelf aan de slag te gaan in de wetenschap- en technologiebranche. Ze richtte een eigen firma op om jongeren die interesse hebben in wetenschap een wetenschappelijke opleiding te kunnen aanbieden. En ze ging van start met een tweede firma voor onderzoek en ontwikkeling van wetenschap en technologie ten dienste van het milieu.

Ondertussen is ze ook professor geworden aan de Cornell University, New York en aan het Dartmouth College, New Hampshire.

Mae Jemison werkt momenteel samen met een farmaceutisch bedrijf om jongeren het belang bij te brengen van wetenschap met het oog op ecologische landbouw.

Vaak geeft zij ook lezingen over milieubehoud.

 

Tekst: Rik Blondeel, maart 2019