2017, een jaar waarin twee keer een mooie verjaardag te vieren viel…


2017, een jaar waarin twee keer een mooie verjaardag te vieren viel…

En zo begon het, de verrijkende samenwerking tussen het kamerkoor Carmina uit Meise en Volkssterrenwacht MIRA uit Grimbergen, twee verenigingen die op het eerste gezicht niets met elkaar te maken hebben.

In 2017 waren beide verenigingen 50 jaar oud en hadden het plan opgevat om op een gepaste manier hun gouden jubileum te vieren. Bij Carmina stond een groot muzikaal project geprogrammeerd: een uitvoering van Die Schöpfung, Joseph Haydns meesterwerk dat hij tussen 1796 en 1798 componeerde. Ook onze volkssterrenwacht kon dit jubileumjaar niet onopgemerkt laten voorbijgaan. Bij MIRA stond een academische zitting op het programma, waarop enkele vooraanstaande wetenschappers zouden worden uitgenodigd. Ook zou een nieuwe tentoonstellingsruimte worden opengesteld met als thema "De zoektocht naar exoplaneten en naar buitenaards leven".

Het toeval wou dat de voorzitster van Carmina, Susie Vertongen, toen ze op dag in de Abdijstraat langs Mira voorbij wandelde, een lumineus idee kreeg: waarom zouden Carmina en MIRA ter gelegenheid van hun jubileum niet samen een activiteit organiseren? Waarom zouden ze elkaar niet kunnen vinden in een gezamenlijk jubileum-project? En zo werd er begin 2017 op MIRA een bijeenkomst gepland. We namen daarbij de beslissing om samen een concreet project uit te werken.

Het was niet moeilijk om aanknopingspunten te vinden. De Schöpfung van Haydn kan men moeilijk los zien van de religieuze persoonlijkheid van Haydn. Door zijn oratorium liet Haydn zich dan ook inspireren door het scheppingsverhaal, zoals het ons in de bijbel wordt verhaald. Maar de Schöpfung heeft sowieso ook een kosmologische betekenis. De astronomie is er immers van overtuigd dat ons huidig heelal niet altijd bestaan heeft.

Men mag ook niet voorbijgaan aan het feit dat Haydn, die van nature uit een nieuwsgierig iemand was, zeer goed op de hoogte was van de belangrijke wetenschappelijke evoluties die zich in die tijd aan het voltrekken waren. In 1687 had de belangrijkste wetenschapper uit die tijd, en misschien wel uit alle tijden, Isaac Newton, zijn monumentaal werk, de Philosophiae Naturalis Principia Mathematica gepubliceerd. Hierin beschrijft Newton hoe hemellichamen zich aan de hemel volgens strikt mathematische wetmatigheden bewegen. Dit was volgens Newton een bewijs van de goddelijke wijsheid. Dit wetenschappelijk epos zou eeuwen lang de onvoorwaardelijke bijbel worden van alle astronomen. Ook vandaag nog wordt het dagdagelijks gebruikt. Haydn was zeker op de hoogte van Newtons Principia. Vast staat ook dat Haydn in de periode van de creatie van zijn Schepping een of meerdere ontmoetingen gehad heeft met William Herschel, de componist-astronoom die de planeet Uranus ontdekte. Haydns interesse voor de astronomie lag dus voor de hand.

Met deze ideeën in het achterhoofd werd er geopteerd om op MIRA een lezing te houden waarbij de Schöpfung enerzijds vanuit een musicologische en cultuurhistorische invalhoek zou geschetst worden, terwijl we anderzijds voor een kosmologisch luik zorgden op basis van de hedendaagse wetenschappelijke inzichten op dat vlak. Alzo geschiedde op vrijdag 10 november, waarbij het muzikaal aspect werd toegelicht door Sabien Vandale, terwijl Emiel Beyens het wetenschappelijk aspect voor zijn rekening nam. De avond werd een groot succes met twee voorstellingen, telkens voor een volle zaal.

Nadien volgde de opvoering van het oratorium. Dat gebeurde op vrijdag 1 december in de O.L.V. van Goede Hoopkerk te Vilvoorde en op zaterdag 2 december in de Sint-Pieterskerk van Jette. Het werden indrukwekkende opvoeringen, waarin naast het Carmina kamerkoor ook het Clari Cantores koor uit Leuven en het Frascati Symphonic ensemble optraden, onder leiding van dirigent Michiel Haspeslagh en met als solisten sopraan Dagmara Dobrowolska, tenor Reinoud Van Mechelen en bariton Kris Belligh.

MIRA is verheugd een steentje te hebben bijgedragen aan de realisatie van dit prachtige initiatief. Zo zie je hoe de synergie tussen Carmina en MIRA heeft geleid tot een verrijkende samenwerking waarin beide verenigingen zich volledig hebben terugvonden. Een initiatief dat zeker voor herhaling vatbaar is.

Naast onze zeer geslaagde academische zitting in het Fenikshof op zaterdag 30 september met eminente sprekers als Thomas Hertog, Hugo Thienpont en Ewine van Dishoeck mag ook deze activiteit in samenwerking met Carmina zeker gezien worden als een topevenement voor MIRA in 2017.

Tekst: Emiel Beyens
15/01/2018